Το έθιμο αυτό, στα αρχαία χρόνια ήταν πιο φυσικό, πιο ‘brutal’, πιο ‘χωριάτικο’, και περνούσαν μ έ σ α από φωτιές, βάδιζαν ε π ά ν ω στα κ ά ρ β ο υ ν α! Σήμερα, το έθιμο αυτό, λόγω της εξελίξεως έχει ατονήσει παγκοσμίως, έχει εκφυλιστεί, και απλώς ανάβουν φωτιές, και πηδούν, περνούν α π ό ε π ά ν ω ‘στα γρήγορα’, για να μην καούν. Ο λαός ονομάζει αυτό το έθιμο ‘Κλήδονα’, ή τ’ Αγιαννιού του Ριγανά, επειδή συμπίπτει με την θρησκευτική γιορτή: γέννηση του Ιωάννη του Πρόδρομου , και επειδή τότε πρωτοβγαίνει η ρίγανη...
Ας προσέξουμε πως το ίδιο αρχέγονο έθιμο της πυροβασίας υπάρχει ακόμα σε μερικά χωριά της Βόρειας Ελλάδας, και γίνεται ένα μήνα πριν, στις 21 Μαΐου, Κωνσταντίνου και Ελένης, στα αναστενάρια. Φαίνεται καθαρά, πως όταν ήρθε ο αυστηρός Xριστιανισμός , αναγκάστηκαν να μεταφέρουν την πυροβασία λίγες μέρες πριν , για να μη χαθεί το έθιμο. Σήμερα κρατούν εικονίσματα όταν πατούν τα κάρβουνα, αλλά η πυροβασία μπορεί να γίνει και χωρίς καθόλου εικόνες…
τι είναι η πυροβασία
Πολλοί ρωτούν: πώς γίνεται να πατούν απάνω στη φωτιά χωρίς να καίγονται.?
Κατ’ αρχάς δεν πατούν επάνω στη φωτιά, αλλά σε κ ά ρ β ο υ ν α , και όχι για πολλή ώρα, αλλά μόνο για μισό δευτερόλεπτο, περπατούν σαν να ‘χορεύουν’… Για τους αρχαίους αυτή η τακτική ήταν πολύ εύκολη. Ήταν σκληραγωγημένοι γενικώς, περπατούσαν ξυπόλυτοι, οι φτέρνες τους ήτανε πιο σκληρές κι από τα σημερινά παπούτσια!…
Επιστημονικές εξηγήσεις
Οι μισοί επιστήμονες δεν δέχονται κάν το ότι γίνεται πυροβασία χωρίς να καίγονται!!. Θεωρούν πως είναι κάτι που έρχεται αντίθετο με τη λογική και την επιστήμη. Κάθε χρόνο έρχονται στα χωριά των αναστενάρηδων ειδικοί επιστήμονες, και προσπαθούν να αποδείξουν την απάτη. Δεν κατάφεραν τίποτα.
Οι άλλοι μισοί, λένε διάφορα ακατανόητα ‘επιστημονικά’: θερμική αγωγιμότητα, θερμοχωρητικότητα, αρχή της διατήρησης της ενέργειας, κλπ. Λένε πως: οι πυροβάτες περπατάνε σε ένα στρώμα ατμού, και αφού ο ιδρώτας εξατμίζεται στους 100 βαθμούς, γι αυτό δεν παθαίνουν έγκαυμα. Όπως ακριβώς όταν με βρεγμένο δάχτυλο πιάσουμε ένα ταψί απ’ το φούρνο ή ένα σίδερο που είναι στη φωτιά. κλπ.
Η εξήγηση αυτή που δίνουν, όπως θα δούμε παρακάτω, δεν είναι σωστή!!!
Θρησκευτική εξήγηση
Οι παπάδες είναι ακόμα χειρότεροι από τους επιστήμονες, στο θέμα αυτό.
Ό,τι δεν καταλαβαίνουν, ό,τι παράξενο, το θεωρούν μαγικό, σατανικό, διαβολικό, παγανιστικό, ‘ειδωλολατρικό’. Και ειδικά αυτήν την τελετή, όπου οι αναστενάρηδες χορεύουν εκστασιασμένοι σαν τα διαβόλια… Γι αυτό και η επίσημη θέση της Θρησκείας είναι εναντίον τους, και γι αυτό οι Δεσποτάδες στη Βόρειο Ελλάδα -όπου γίνονται οι τελετές- τους έχουν αφορίσει…
Όμως, σε πείσμα των παπάδων, το έθιμο συνεχίζεται. Οι αναστενάρηδες γράφουν τους δεσποτάδες στις ‘καμμένες’ τους πατούσες… , στα ‘αποκαΐδια τους’
Αυτή είναι η σωστή εξήγηση !!
Δεν είναι η υγρασία στα πόδια, που φέρνει την ακαΐα, αλλά ακριβώς το αντίθετο. Οι πατούσες είναι στεγνές , σκληρές, και καλυμμένες με στάχτη. Όλα αυτά είναι πολύ καλή μόνωση. Τα κάρβουνα ,-επίσης-, είναι από ξύλο πολλών ετών, και είναι καλά καμμένα, ‘χωνεμένα’, δεν καίνε πολύ…
Επιπλέον, ο πυροβάτης βρίσκεται σε αυθυποβολή και σε έκσταση, δεν έχει το φόβο της φωτιάς. Βοηθάει και η μουσική, τα τύμπανα, το ξενύχτι, η αίσθηση της ομάδας, η ‘πίστη’. Ειδικά οι έμπειροι πυροβάτες, το έχουν για παιχνιδάκι…
η πυροβασία είναι χρήσιμη , ειδικά στις μέρες μας !!!
Όλα τα εθίματα, (επίτηδες βάλαμε τη λάθος λέξη) , έτσι και η πυροβασία, εφευρέθηκε γιατί έχει κάποια χρησιμότητα. Η πυροβασία είναι μια εξάσκηση του σώματος και της ψυχής, ώστε να συνεργάζονται καλύτερα, και να αντέχουμε τον πόνο , ψυχικό και σωματικό. ---Παρόμοια άσκηση είναι και η αντοχή στο κρύο. Ένας καλός πυροβάτης, πατάει και πάνω στον πάγο και δεν πονάει…
Αυξάνοντας τον αυτοέλεγχο, αγνοούμε τον πόνο. Κάπως έτσι γίνεται και ο ‘ανώδυνος τοκετός’…
ας αναβιώσουν οι πυροβασίες…
Το έθιμο που ανάβουνε φωτιές, στους επάνω δρόμους, τ’ αγιαννιού, δυστυχώς με τα χρόνια μειώνεται. Αν δεν αντιδράσουμε, είναι θέμα χρόνου να χαθεί , και είναι κρίμα! Έχουμε ευθύνη να αναβιώσουμε το έθιμο , όχι μόνο στα ηλιοστάσια, αλλά και άλλες μέρες του χρόνου, για να εξασκηθεί ο καλομαθημένος σύγχρονος άνθρωπος.
Αρχικά φοράς δερμάτινα παπούτσια χωρίς κάλτσες. Μετά περπατάς ξυπόλυτος μέσα στο σπίτι , αλλά και στην αυλή, στην αμμουδιά, στα χωράφια, ακόμα και στους δρόμους. Παράλληλα, μαθαίνεις μέσω του αλκοόλ να ελέγχεις το συναίσθημα της έκστασης. Το αμέσως επόμενο βήμα είναι να γίνεις πυροβάτης…!
Υπάρχει και κάτι ακόμα πιο απλό: περνάς το δάχτυλό του στα γρήγορα πάνω από ένα κεράκι ή έναν αναπτήρα. Αυτό το κάνουν και μικρά παιδιά…
antoniosantonopouloskyparissia.blogspot.gr
υστερόγραφα:
1. --O λόγος που οι ‘παπάδες’ έβαλαν την γέννηση του Αγιάννη στις 24 Ιουνίου, είναι ολόιδιος με αυτόν που έβαλαν τη γέννηση του Ιησού Χριστού στις 25 Δεκεμβρίου.
Το έκαναν για να αντικαταστήσουν τις παγανιστικές εορτές του ‘θεού’ ήλιου. Ίσως επίτηδες λέει το ευαγγέλιο πως η Μαρία έμεινε έγκυος στον Ιησού 6 μήνες μετά από τότε που η Ελισάβετ έμεινε έγκυος στον Ιωάννη. (κατά Λουκά, 1:26-28)
2. --Εθιμικές πυροβασίες γίνονται και σήμερα στη γειτονική Βουλγαρία , ( με πιθανή καταγωγή την ίδια αρχαία ελληνική παράδοση). Αλλά και στην Πολυνησία (για να φύγουν τα κακά πνεύματα), και σε διάφορες Αφρικανικές φυλές και στη Νότια Αμερική, σε φυλές ‘ινδιάνων’, (για να εκπαιδεύουν τους πολεμιστές της φυλής).
3. --Στην άνω πόλη Κυπαρισσίας ευτυχώς αναβιώνει κάθε χρόνο το έθιμο του Κλήδονα. Ανάβουν φωτιές, και οι κοπέλες φέρνουν από τη αρχαία βρύση το ‘αμίλητο νερό’, για να ονειρευτούν το βράδυ τον ‘καλό’ τους. Ας ενημερώσουν τον κόσμο για το αληθινό νόημα της αρχαίας γιορτής, αντί να παίζουν με τα συναισθήματα των κοριτσιών. Το νόημα της πυροβασίας είναι η αγάπη για τη φύση, η σκληραγωγία. Είναι η γιορτή του ήλιου , του φωτός, και του πυρός…